“god, wat verlangt ge?
ge verlangt naar onschuld
dat is het, ge verlangt naar onschuld”

Afgelopen jaar bezocht Victoria Deluxe de Gentse gevangenis De Nieuwe Wandeling. Gedetineerden, personeel en buitenwacht spraken vrijelijk over hun grote en kleine verlangens, hun momenten van onschuld en de ontmaskering hiervan. Met deze verhalen als inspiratiebron werd de theatertekst Courage geschreven.

Courage wordt muziektheater en vertelt over de moed om het achterste van je tong te laten zien op een normbeladen plek met strikte orders.

Courage vertelt over de moed om verder te willen leven ondanks vernedering, veroordeling, obsessie, uitsluiting, onmogelijk verlangen en waanzin.

Stad-in-een-stad

Binnen haar ommuringen vormt het gevangeniscomplex een samenleving in het klein. In deze afgebakende ‘stad-in-een-stad’ is er een bepaalde, wederzijdse afhankelijkheid tussen personeel en gedetineerden. Hoe dan ook moeten ze, dag in, dag uit, met elkaar overweg. Hoe dan ook gaan ze een sociale verbintenis met elkaar aan. Tegelijkertijd is het onderscheid tussen ‘wij’ en ‘zij’, tussen vrijheid en beperking, tussen controle of gecontroleerd worden, nergens duidelijker afgetekend dan in de gevangenis.

Victoria Deluxe stelde zich de vraag hoe in deze schuldbeladen plek, gestoeld op afbakening en onderscheid, toch bruggen geslagen kunnen worden. Door middel van een reeks interviews, waarmee zowel het personeel als de gedetineerden een gelijkwaardige stem kregen, kwam het zwaartepunt te liggen op hun gemeenschappelijke beleving. Alle interviews behandelden telkens dezelfde onderwerpen, steeds werd er gesproken over universele vraagstukken als ‘onschuld’ en ‘verlangen’. Daarmee werd niet zozeer het onderscheid, maar juist de bindende factor onderstreept. Of zoals een geïnterviewde het zelf aangaf:

“vandaag de dag kan het dat iemand komt met een verhaal dat mij niet interesseert
maar dan doe ik hen een plezier en luister een stukje, begrijp je?
hier heb je te maken met gekwetste mensen
en doordat je met veel mensen op een kleine ruimte zit
daardoor ben je op mekaar aangewezen”

Dialoog met de tijd

Courage wordt een muziektheaterproductie van Victoria Deluxe, het Festival van Vlaanderen & Het Collecief. De interviews werden bewerkt tot onderdeel van een muziekpartituur, een ‘score’ die aan de basis zal liggen van de voorstelling. Acteur Tony De Maeyer neemt de teksten voor zijn rekening. Kamermuziekensemble Het Collectief tekent voor de muziek, maar zal zich ver houden van opvulling of sfeermakerij.

Eerder gaat het hier om een ‘dialoog’. De muziek biedt de teksten een omlijnde structuur; de teksten bieden hun eigen kadans en een sterk inhoudelijke focus. De keuze van het muziekrepertoire richt zich in eerste instantie op componisten als John Cage, Steve Reich en Frederic Rzewski, en breder op twee muzikale stijlperiodes: de ‘minimalistische’ en de ‘aleatorische’. Ook al verschillen beide stromingen op wezenlijke punten van elkaar, toch maken beiden – elk op eigen wijze – het besef van ‘tijd’ tastbaar.

Het begrip ‘tijd’ vormt, in al zijn facetten, een wezenlijk gegeven in het dagelijkse gevangenisbestaan. De beperking van tijd en vrijheid en de afbakening van het dagelijkse ritme behoren er tot de belangrijkste vormen van ordehandhaving en controle. Courage maakt, door zijn muzikalisering van tekst en (con)textualisering van muziek, deze specifieke ervaring van tijd voelbaar.

Dialoog met de locatie

Dit project genereert sociale werking door een artistiek werkproces. Een voorstelling of productie werpt zijn eigen licht op de werkelijkheid en creëert daarmee ruimte voor reflectie, voor gedachten. Verbeelding en theatralisering zijn belangrijke middelen om tendensen en observaties te verteren of bespreekbaar te maken. Toch wil Victoria Deluxe zich niet afzonderen in exclusieve en afgesloten theaterzalen, maar juist dicht bij zijn onderwerpen blijven. Zelfs als een voorstelling of productie ‘af’ is, kan deze zich blijven toetsen aan zijn onderwerp.

De voorstelling zelf wordt daarmee het begin van een nieuwe dialoog. Courage zal juist om die reden uitgevoerd worden in de gevangenissen van Gent, Dendermonde en Oudenaarde voor een publiek dat bestaat uit de gedetineerden, de penitentiaire beambten en mogelijks familieleden van de gedetineerden. Daarnaast wordt Courage ook opgevoerd buiten de gevangenissen. In elk van de drie steden worden twee voorstellingen gepland.

Courage

Muziek: Het Collectief

  1. Thomas Dieltjens, Piano
  2. Wibert Aerts, Viool
  3. Martijn Vink, Cello
  4. Toon Fret, Fluit
  5. Benjamin Dieltjens, Klarinet

Acteur: Tony De Maeyer
Film: Lenny Van Wesemael
Concept & regie: Luk Nys
Dramaturgie: Tobias Kokkelmans
Techniek: Bram Depaepe

Met dank aan: Frederik Janssens / de Rode Antraciet, Stefaan Segaert / Nieuwe Wandeling Gent, Heidi Arijs / Gevangenis Dendermonde, Hans Claus / Gevangenis Oudenaerde

Voorstellingen: Er vinden drie binnenvoorstellingen (in de gevangenissen) en drie buitenvoorstellingen plaats in 3 historische Oost-Vlaamse steden: Dendermonde, Gent, Oudenaarde.

  1. 29 september 2006: Vlaamse Opera , 13u30
  2. 30 september 2006: Stadhuis Oudenaarde, 20u
  3. 2 oktober 2006: Conservatorium Miry-zaal, Gent, 20u
  4. 6 oktober 2006: CC Belgica, Dendermonde, 20u
  5. 11 oktober 2006: Gevangenis Gent, 19u
  6. 13 oktober 2006: Gevangenis Oudenaarde, 19u
  7. 28 oktober 2006: Gevangenis Dendermonde, 18.30u

De voorstellingen in de gevangenissen kunnen enkel worden bijgewoond door de gedetineerden, hun familieleden en de penitentiaire beambten.

Herneming tijdens Festival Deluxe op: Zaterdag 4 november 2006 om 20u.